«Даун синдромы»

«Даун синдромы».

Дефектолог: Тастубаева А.С.

Даун синдромын қалай анықтауға болады?

Даун синдромы –  тұқымқуалаушылыққатәуелсіз, физикалықжәнеақыл-ой дамуынанарттақалуменсипатталатын, сиреккездесетін,  генетикалық ауру.

Даун синдромынарнайыталдауларжасамай-ақанықтауғаболады. Өйткені, ауру балалардың сыртқыбелгілерібірдей, көпшілігін бала туыласалысыменанықтауғаболады.

Қалайпайдаболады?

Жалпыбалаларақыл-есiнiңкемістігітуабіттінемесежүрепайдаболады. Туа  пайдаболғанақыл-естіңарттақалуына Даун синдромы, яғнигендiк ауру жатады. Ал жүрепайдаболғанақыл-ой қабілетініңарттақалуыкөбіне бала жатырда даму кезiндезиянкелуден, дұрысбосанбауданнемесетуылғаннанкейінгіфакторларәсеретеді. Бірғанамысал, жүктіәйелқаназдықпенауырмауытиіс. Өйткеніанемия  жатырдағыбаланың бас миыныңдамуынтежеугеәсеретедi. Қаназдықтыңбастысебептерініңбірі — ағзадатеміржәнефолийқышқылыныңжетіспеуі.

Қандайбелгілербілінеді?

Даун синдромы диагнозы қандыкариотипкезерттеунегізіндеқойылады. Тек сыртқыбелгілерінеқарап диагноз қоюмүмкінемес.

Даун синдромы бар балалардажиісөйлеуменқиындықтартуады. Сөздітүсіну мен сөзқайтаруарасындакідіруболады. Сондықтанбаланыңата-анасынабаланылогопедкеалыпбарыптұруұсынылады. Кейбірнауқасбалалар 2 жасындажүрсе, кейбіреуі 4 жасындааяқбасады. Бұлүрдістітездетуүшінфизиоем мен емдікденешынықтырутағайындалады.

Даун синдромы бар балалардың ата-анасыненібілуқажет?

1. Ақыл-есіжеткіліксізболса да, балаларүйренугебейімкеледі. Олардың IQ деңгейін 75 деңгейінжоғарылатуғаболады. Мектептібітіргенсоң, оларжоғарыоқуорнындабілім ала алады.
2. Егероларсаубалаларменөсіп, жанұядажақсыназардаболса, дамуы тез жүреді.
3. Бұлбалалартымсенгішәріаңқауболыпөседі. Оларотбасынқұраалады, алайда ауру бала тууқаупі 50% болады.
4. Заманауи медицина өмірсүруұзақтығын 50 жасқадейінсозаалады.
5. Баланың ауру болыпдүниегекелуінеата-анасыкінәлі. 80% жағдайда Даун синдромы бар балалар 18-35 жасаралығындағысауәйелдердентуған.
6. Егеротбасында Даун синдромы бар бала болса, келесі бала осы дертпендүниегекелетінінеқауіп тек 1%-дықұрайды.

Даун синдромынаәкелетінфакторлар:

Даун синдромы кездейсоқпайдаболатын ауру. Инфекциялықаурулар, радиация қауіптіліндеөмірсүрубұлауруғасебеп бола алмайды. Жүктіліктіңауырөтуі де әсерінтигізбейді. Сондықтан, ата-аналарөздерінкінәлісанамауыкерек.

• жақынтуыстарарасындағынеке;
• 18 жастанкішіәйелдердегіертежүктілік;
• ананыңжасы 35-тек жоғарыболса;
• әкесініңжасы 45-тен жоғарыболса Даун синдромыментууқаупіжоғары.

Даун синдромы бар балалардың мықтыжақтарықандай?

– көздеріжақсыкөредіжәнеайналаныдұрысқабылдайды;

– кітапоқуға тез үйренеді;

– сурет салу таланты жоғарыболады;

– спорттықжетістіктергебейімкеледі;

– компьютердіжақсымеңгереді;

– айналасындағыларғакөмектесугетырысады.

Диагноз қоюүшінбаланыңденежәнеақыл-ой дамуыныңдинамикасыөтемаңызды. Даун синдромы кезіндебұларкешеуілдейді. Ересекнауқастыңбойыорташакөрсеткіштен 20 см-гетөмен. Егерарнайыоқытуәдістеріқолданылмаса, ақыл-ой дамуы да қаттыкешеуілдейді. Бұлдерткешалдыққанбалалармейірімді, мұқият, тілалғыш, шыдамдыкеледі. Сондықтанолардыоқытуқиынемес. Қоршағанортағадегенреакциясытөмен. Солсебептіөкпеқабынуыменжиіауырады, түрліжұқпалыауруларалдында да дәрменсіз. Соныменбірге авитаминоз, тамақтанубұзылысыбайқалады.

Ішкіағзалардыңтуабіткенақаулары, бейімделуқабілетініңтөмендігісалдарынаннауқасбалаларалғашқы 5 жылішіндеқазағажиіұшырайды. Олардааққанауруыжиі.

Даун синдромы бар балаларғакөрсетілетінкөмекерекшесипаттаәріәрқилы. Жүректіңтуабіткенақауыоталауарқылыемделеді. Оларғаденсаулықтыжалпыкүшейтетін ем, толыққандытамақтану, мұқияткүтімкерек, сондай-аққоршағанортаныңзияндыәсерлерінен /жұқпалыаурулардан, суықтиюден/қорғауқажет. ДС-мен туылғансәбилердіаманалыпқалужәнеоларды дамыту үшінарнайыоқытуәдістемелері, ертекезденқолғаалынғанденсаулықтынығайтушараларыжақсынәтижебереді. Трисомия-21 нақтамасықойылғанкейбірнауқастарбүгінгі күні өзбетіншеөмірсүруге, жеңілкәсіптердіигеруге, отбасынқұруғақабілетті.